Santìssimo
Astrantia major
Apiaceae Umbelliferae
Noms en français : Grande astrance, Grande Radiaire.
Descripcioun :La (lou) santìssimo (J.-L. Domenge, op.cit. p. 58), es uno planto coumuno de mountagno, e tras que poulido. Trachis dins li relarg umide e fres, coume li prado umido e lis orle de fourèst. La cambo èi boutisso e li fueio descoupado de 5 à 7 tros. I'a pas trop pèr s'engana. La subsp. involucrata, presentado, a un gros invoulucre, que li fueioun soun forço mai grand que li flour (x 1,5 à 2 fes mai long). Coumpara emé la santìssimo-di-pichot que ié sèmblo proun.
Usanço :La racino èi vertuouso contro lou quiéu tapa, d'efèt ajudo à caga e peréu à pissa. D'un biais generau, èi tounico pèr la digestioun. Èi dounado i bèsti pèr lou ruscle.
Port : Grando erbo
Taio : 0,2 à 0,6(1) m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Astrantia
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 2 à 3 cm
Flourido : printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 700 à 2300 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Prado umido
- Prado de rousèu
- Orle de bos
- Ribiero
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Astrantia major L., 1753
Lavanèso
Galega officinalis
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Avanèso.
Noms en français : Galéga officinal, Rue-de-chèvre.
Descripcioun :La lavanèso nous vèn d'Éuropo dóu levant e d'Asìo mounte trachis naturalamen. Eici s'atrovo, raramen, en ribo d'aigo e dins li prado umido. Sèmblo uno vèsso, mai li fuioun soun en noumbre impar e sènso vediho. Li flour soun d'un blu clar e la planto a quàsi ges de péu.
Usanço :Es uno planto empouisounanto pèr lou bestiàri quouro es en flour e un cop seco : 100 g de lavanèso seco douno la mort pèr la fedo que pòu pu alena. Fai pissa, abeissa la glicemìo e èi peréu galatougèno. Li flour seco se prènon en tisano, pamens mèfi que n'en fau pas trop metre.
Port : Grando erbo
Taio : 40 à 100 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galega
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Mai à avoust
Liò : Ribiero
- Prado umido
- Ribo d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Éuropo-Sud-Èst
Ref. sc. : Galega officinalis L., 1753